මොටර් රථයේ ගමන්මග : 1 කොටස

මොටර් රථයේ ඉතිහාසය ගැන සොයා බලද්දි මුල්ම මොටර් රථය නිපදවිමේ ගෞරවය ජර්මනියේ විසු කාල් බෙන්ස් (Karl Benz ) හට හිමි වෙනවා. ඔහු විසින් 1886දි ප්‍රථම මොටර් රථය වෙනුවෙන් පෙටන්ට් බලපත්‍රයක් ලබාගැනිම දක්වා වු අපුරු ඉතිහාස කතාව මෙසේ දිග හරින්නෙමි. මේ කතාවේ මං සලකුනු 15 වන සියවස දක්වා විහිදි යනවා. ප්‍රවාහනය උදෙසා මාධ්‍යක් ලෙස මොටර් රථයක් පිලිබද මුලින්ම අදහස් පල කරන්නේ ලියනාඩො ඩාවින්චි ( Leonardo da Vinci) විසිනි.

Leonardo da Vincis automobile
source: http://www.leonardodavincisinventions.com/mechanical-inventions/leonardo-da-vincis-car/

මෙහෙම පටන් ගත්තු මොටර් රථයක් නිර්මාණය කිරිම 18 වන සියවසයේ අග භාගය දක්වා වාෂ්ප එන්ජින්, විදුලි මොටර් හා පෙට්‍රොල් එන්ජින් පිලිබද විවිධාකාර අත්හැදිම් තුලින් විකාශනය වෙනවා. ප්‍රථම මොටර් රථය නිපදවිම 1880 - 90 දශක වල ඉතා තරගකාරි මුහුනුවරක් ගත් අතර කාල් බෙන්ස් වගේම ජර්මන් ජාතික නිකලස් ඔටෝ (Nikolaus Otto) ඉතා වැදගත් පුද්ගලයන් වෙනවා. නිකලස් ඔටෝ ඔහුගේ දිර්ග කාලින පර්යෙශනයක  ප්‍රතිපලයක් ලෙස 1976 දි අන්තර් දහනයක් තියෙන සිව් පහර එන්ජිම (Four Stroke Engine) නිපදවිමයි. මොටර් කාර්මික ක්ශේෂයේ  The Otto cycle කියලා හදුන්වන්නේ නිකලස් ඔටො විසින් හදුන්වා දුන් මේ එන්ජිමේ ක්‍රියාකාරිත්වයයි.

Otto's 1876 Four Cycle Engine

මෙම සොයා ගැනිම  තමයි අද තිබෙන දියුණු එන්ජිමේ ආරම්භය වන්නේ. එතුමා ගොට්ලිබ් ඩේම්ලර් (Gottlieb Daimler) සමග ඉතා සමිප අයෙක්. ගොට්ලිබ් ඩේම්ලර් ගැන කතා කරද්දි එතුමාද මුලින්ම මොටර් රථ නිෂ්පාදනයේ ප්‍රරොගාමියෙක් වෙනවා. නිකලස් ඔටො සිවු පහර එන්ජිම නිපදවුවද  ගොට්ලිබ් ඩේම්ලර්ට ඔනේ විදියට ප්‍රවාහනය සදහා යොදා ගත හැකි ආකාරයේ  කුඩා එන්ජිමක් නිපදවිම පිලිබද උනන්දුවක් තිබුනේ නැ. පසුකාලිනව ඩෙම්ලර් අධිවෙගි පෙට්‍රොල් දහන එන්ජිම (the high-speed liquid petroleum fueled engine) නිපදවිමට සමත්වෙනවා. ඊට කලින් සමකාලින වැදගත් පුද්ගයක් කිහිපදෙනෙකු ගැන මතක් කල යුතුයි.

ජර්මනියේ වගේම ප්‍රංශයේද මොටර් රථ නිශ්පාදන වෙනුවෙන් විවිධාකාර පර්යෙශන කරලා තිබුනා. ඒ අතරින් වැදගත් පුද්ගලයෙකු වන නිකලස් ජොසප් (Nicolas-Joseph Cugnot) විසින් 1869දි ප්‍රථම වාශ්ප බලයෙක් ක්‍රියාත්මක වෙන වාහනයක් (Steam/ the first self propelled road vehicle (military tractor)) ප්‍රංශ හමුදාව වෙත නිපදවනවා. මෙය රොද 3කින් සමන්විත රථයක්. එයින් ඇරඹුනු ප්‍රංශ මොටර් රථ නිශ්පාදනය ඇමේඩි බොලී (Amédée Bollée) විසින් නව මුහුන්වරක් දෙනවා. ඒ 1885දි  වාශ්ප එන්ජිම පසුපසට දාලා හදපු  ලා මෙන්සෙලී (La Mancelle) කියන රථය නිශ්පාදනයත් සමගයි. 

La mancelle -1878

ඒ වගේම ඇමරිකාවේ හිටපු ජොර්ජ් සෙල්ඩන් (George B. Selden) ඇමරිකාව තුල මොටර් රථය පිලිබද පේටන්ට් බලපත්‍රයක් ලබා ගන්න උත්සාහ දරන්නේ කාල් බෙන්ස් ප්‍රථම මොටර් රථය නිපද විමට ප්‍රථම සිටයි. නමුත් අවුරුදු 16ක තරම් දිර්ග කාලින නිති ක්‍රියාවලියකට පසු 1895 දි US පේටන්ට් බලපත්‍රය ලබාගන්නවා.

පසු විග්‍රහයකින් පසු නැවත 1885/86 ජර්මනියේ තත්වය විමසා බැලුවොත් කාල් බෙන්ස් හා ගොට්ලිබ් අතර මොටර් රථ නිශ්පාදනය  තරගකාරි ස්වරුපයක් ගෙන තිබුනා.ඔවුන් දෙදෙනා සැතපුම් 60ක තරම් දුර තැන් දෙකක සිට තමන්ගේ නිශ්පාදන කරගෙන ගියා. 1886 ජනවාරි 26 වෙනි දින කාල් බෙන්ස් විසින් මැන්හයිම් (Mannheim) වලදි නිපදවපු රොද 3 මොටර් රථය වෙනුවෙන් පේටන්ට් බලපත්‍රය ලබා ගන්නවා. 

the Benz Patent Motorwagen built in 1885

Engine of the Benz Patent Motorwagen

ඒ වෙනවිට ඩෙම්ලගේ මොටර් රථය නිමවෙමින් තිබුනා. 1885දි ඩෙම්ලර් හදපු එන්ජිම බරින් අඩු වගේම හොද වේගයක් තිබුනා. ඒ වගේම ඉන්ධන වලින්ක්‍රියාත්මක වෙන කාබුලේටර් එකක් පවා තිබුනා.  පසු කාලිනව කාල් බෙන්ස් පවා පිලිගත් කාරණයක් තමයි ඩෙම්ලර් තමන්ට වඩා හොද වාහනයක් නිපදවිමට අවශ්‍ය සියලු දේ දැන සිටි දක්ෂයෙකු බවයි.1885දි  නිකලස් ඔටොගේ එන්ජිම නිපදවිමට උදව් කල අතර ඩෙම්ලර් සහ නිකලස් එකම වැඩපලක් තුල වැඩ කල නිසා ප්‍රථම මොටර් බයිසිකලයේ අයිතිය ඔවුන්ගෙන් කාහට හිමි වෙනවාද යන්න නොදනි.

1886දි ඩෙම්ලර් රොද 4 තම්න්ගේ මොටර් රථය එලිදක්වනවා. ඒක තමයි ලොකයේ පලවෙනි රොද 4යේ කාර් එක වෙන්නේ. නමුත් ඒ වෙනකොට කාල් බෙන්ස් තමන්ගේ මොටර් රථයට පෙටන්ට් බලපත්‍රය අරගෙන ඉවරයි. 'ඔනේම දෙයක් මුලින්ම කලොත් තමයි තැන තියෙන්නේ. එක්කෙනෙක් කලාට පස්සේ කොච්චර හොදට කලත් වැඩක් නැ. පළමුවෙනියාට කවුරුත් ගරු කරනවා' යන්න සනාථ කරමින් කාල් බෙන්ස් ප්‍රථම මොටර් රථය නිපදවිමේ ගෞරවය හිමි කර ගන්නා අතර ඩෙම්ලර් ගැන සටහන් වෙන්නේ නැ. 
මේ ආකාරයට නිපද වුනු මොටර් රථයට ඉස්සරහට වුනු වෙනස්කම් ගැන තවත් කොටසකින් හමු වෙමු. 

අදහස් හා යොජනා කොමෙන්ට් තිරුවෙන් සටහන් කරන්න. ( සියලු තොරතුරු අන්තර්ජාලය ඇසුරිනි All information copied from internet )
වැඩි විස්තර මෙතනින් ලබා ගන්න.